Sáng ngày 14/5/2023 (tức ngày 25/3 năm Quý Mão), tại đền thờ xã ngọc Sơn, huyện Quỳnh Lưu, Hội đồng họ Hồ Việt Nam trang trọng tổ chức lễ giỗ Đức nguyên tổ họ Hồ Việt Nam- Trạng nguyên Hồ Hưng Dật. Tham dự lễ có ông Hồ Tất Thắng - Chủ tịch Hội đồng Họ Hồ Việt Nam, các ông, bà trong thường trực Hội đồng họ Hồ, đại diện Đảng ủy, chính quyền xã Ngọc Sơn và hàng nghìn con cháu về dâng hương giỗ tổ.

Rất đông con cháu họ Hồ khắp cả nước về dự lễ giỗ tổ.

Đền thờ trạng nguyên Hồ Hưng Dật được Vua Hồ Quý Ly ban chiếu cho con trai Hồ Hán Thương đặt viên gạch xây dựng từ năm Quý Mùi 1403, tọa lạc trên vùng đất của dãy núi Y Sảo thuộc  thôn Bào  Đột, xã Ngọc Sơn, huyện Quỳnh Lưu. Đền thờ được công nhận di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 2015. Trải qua hơn 620 năm thăng trầm của lịch sử, với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, chính quyền địa phương các cấp Đền thờ đã được đầu tư xây dựng khang trang, sạch đẹp trở thành địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh cho du khách trên cả nước.

Con cháu Họ Hồ làm lễ chào cờ.

Hàng năm vào ngày 25/3 âm lịch thực hiện di huấn của tổ tiên để lại, Thường trực HĐHH Việt Nam trang trọng tổ chức lễ giỗ  Đức Nguyên tổ - Họ Hồ Việt Nam trạng  Nguyên Hồ Hưng Dật.  Tại buổi lễ đã diễn ra các nghi thức trang trọng như chào cờ  Tổ quốc, thượng cờ họ Hồ, hát Quốc ca, Họ ca, Lễ  yết cáo, Lễ dâng hương, dâng hoa lăng mộ Đức nguyên Tổ. Thực hiện lời dạy của tổ tiên để lại “Chim có tổ người có tông”  hàng nghìn con cháu nội ngoại họ Hồ ở khắp các tỉnh thành trên cả nước đã  hội tụ về đây dâng lễ vật, bánh trái, hương hoa lên các bàn thờ thể hiện tấm lòng tri ân hướng về cội nguồn tiên tổ.

Con cháu dâng hương lăng mộ Đức Nguyên tổ Hồ Hưng Dật.

Theo lịch sử ghi lại, Trạng nguyên Hồ Hưng Dật sinh vào khoảng đầu thế kỷ thứ X, tại huyện Vũ Lâm, tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc). Ông đậu trạng nguyên đời Vua Hán Ân Đế, đến Việt Nam làm thái thú vùng Châu Diễn dưới thời Hậu Hán Ngũ quý ( khoảng 948-950). Khi xảy ra loạn 12 sứ quân (966)…, Hồ Hưng Dật bàn với Đinh Bộ Lĩnh dấy binh dẹp loạn. Với mong ước “Vạn đại vi dân”, Hồ Hưng Dật  treo ấn từ quan, đến Hương Bào Đột làm nhà, sinh cơ lập nghiệp, trở thành vị Tổ khai sinh ra dòng họ Hồ ở Châu Diễn lúc bấy giờ. Khi đó hương Bào Đột là vùng đất hoang vu, chưa có người ở. Với tầm nhìn xa rộng, Hồ Hưng Dật đã quyết chọn hương Bào Đột làm trang trại chính khai hoang lập nghiệp. Những ngày đầu vô cũng khó khăn nhưng với ý chí và nghị lực, Hồ Hưng Dật đã triệu tập những người cùng chí hướng, đồng tâm hiệp lực, nhường cơm sẻ áo, khai hoang phục hóa, sớm biến vùng đất hoang sơ thành hương Bào Đột trù phú như ngày hôm nay.

Trạng nguyên Hồ Hưng Dật, nguyên tổ Họ Hồ Việt Nam là người đức trọng tài cao, giàu lòng nhân nghĩa, sống trọn đời vì dân, khi làm quan Thái Thú, với tài năng và trí tuệ, hết lòng cống hiến cho quê hương, đất nước. Khi an cư lạc nghiệp tại Bào Đột, bỏ biết bao công sức, trí lực khẩn hoang, phục hóa, đắp đập, đào kênh, tạo lập một vùng đất màu mỡ, xây dựng làng mạc, thôn trang trù phú. Công đức, tên tuổi của ông là dấu ấn tình cảm mạnh mẽ trong lòng dân từ thế hệ này đền thế hệ khác. Sau khi mất, ông được nhân dân vùng Diễn Châu, Yên Thành, Quỳnh Lưu lập đền thờ và tôn là thành hoàng Làng, lập bàn thờ thờ phụng. Năm Quý Mùi (1403), Vua Hồ Hán Thương lập đền thờ ông trên chính mảnh đất do ông khai khẩn, lập ấp.

Hiện nay Đền thờ Hồ Hưng Dật là nơi thờ cúng nguyên tổ họ Hồ Việt Nam trạng nguyên Hồ Hưng Dật và các hậu duệ, trong đó có những nhân vật tiêu biểu trong lịch sử nước nhà như vua Hồ Quý Ly, vua Hồ Hán thương, Nguyễn Nhạc, Hồ Thơm, Nguyễn Quang Toản, Bạch y công chúa, Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương, lãnh tụ Hồ Chí Minh...

Ông Hồ Tất Thắng - Chủ tịch Hội đồng Họ Hồ Việt Nam phát biểu tại buổi lễ.

Năm 2023 nhờ sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương cùng với sự đồng lòng ủng hộ cung tiến tiền của vật chất của con cháu nội ngoại Họ Hồ trên khắp mọi miền tổ quốc, Thường trực hội đồng họ Hồ đã tiến hành động thổ và khởi công 9 hạng mục công trình giai đoạn 3 của  di tích lịch sử cấp Quốc gia đền thờ Đức Nguyên tổ Hồ Hưng Dật với tổng  kinh phí dự kiến hơn 20 tỷ đồng. Hiện nay đã có 5 công trình gồm Cổng tam quan, Hồ phong thủy, tường rào bao quanh đền thờ, bãi đậu xe và nhà Ban quản lý đền thờ  đang được đẩy nhanh tiến độ và chất lượng công trình. Phấn đấu đưa vào sử dụng vào  cuối năm 2023. Những công trình khác sẽ được xây dựng và hoàn thành trong năm 2024.  Đây thực sự là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự cố gắng nỗ lực của con cháu Họ Hồ nhằm  xây dựng thành công di tích lịch sử cấp Quốc gia đền thờ Hồ Hưng Dật theo đúng quy hoạch đã được phê duyệt- Trở thành từ đường của dòng họ linh thiêng khang trang sạch đẹp theo đúng tâm nguyện của các bậc Tiên tổ. 

Các đoàn đại biểu dâng lễ vật lên đền thờ đức nguyên tổ Hồ Hưng Dật.

Thời gian tới để thực hiện được liên tục 9 công trình lớn với số tiền gần 20 tỷ Thường trực Hội đồng Họ Hồ Việt Nam tiếp tục phát động, kêu gọi sự đồng lòng chung tay ủng hộ tiền của, vật chất của bà con nội ngoại họ Hồ Việt Nam cũng như cộng đồng các doanh nghiệp, doanh nhân con cháu họ Hồ thành đạt trên khắp mọi miền tổ quốc. Từ nguồn lực này Thường trực hội đồng Họ Hồ Việt Nam sẽ đẩy nhanh tiến độ, chú trọng đảm bảo chất lượng các công trình để hoàn thành xây dựng đền thờ Đức nguyên tổhọ Hồ Việt Nam Hồ Hưng Dật giai đoạn 3 vào cuối năm 2024./.

 Như Thủy - Việt Hùng