Khu lưu niệm đồng chí Nguyễn Đức Mậu, xã Sơn Hải.

Đồng chí Nguyễn Đức Mậu sinh năm 1905 tại làng Thanh Sơn, nay là xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu. Tại đây, ngày 20/4/1930, Chi bộ Đảng CSVN đầu tiên của huyện Quỳnh Lưu được thành lập. Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử hết sức quan trọng, đánh dấu một bước ngoặt lớn đối với phong trào cách mạng huyện nhà. Đồng chí Nguyễn Đức Mậu là một trong những người con ưu tú đã góp phần tích cực vào việc thành lập Đảng bộ huyện, đồng thời cũng là Bí thư Huyện ủy đầu tiên của Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam huyện Quỳnh Lưu.

Từ tháng 5/1930 trở đi, không khí đấu tranh trong toàn quốc sôi nổi chưa từng thấy. Cuộc biểu tình lịch sử của công nông Vinh – Bến Thủy và Thanh Chương nhân ngày Quốc tế lao động đã chấn động dư luận khắp nơi. Qua báo “Tia sáng”, nhân dân Quỳnh Lưu, nhất là vùng biển càng háo hức đấu tranh. Theo kế hoạch của Huyện ủy, ngày 20/6/1930, cuộc biểu tình lớn đã được tổ chức ngay trong phiên chợ Đình. Cuộc biểu tình lịch sử này đã đưa phong trào cách mạng ở Quỳnh Lưu tiến kịp phong trào các nơi khác trong thời kỳ đầu của cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Và tên tuổi của đồng chí Nguyễn Đức Mậu cũng gắn liền với cuộc biểu tình ấy.

Đã theo dõi đồng chí Nguyễn Đức Mậu từ lâu nên sau ngày nổ ra cuộc biểu tình, bọn quan lại địa phương đã kéo đến vây kín nhà đồng chí. Chúng giải đồng chí lên huyện và tống lao. Sau khi biết chắc Nguyễn Đức Mậu là người cầm đầu Huyện bộ cộng sản ở Quỳnh Lưu, thực dân Pháp giải đồng chí vào Nhà lao Vinh. Lúc bấy giờ, Nhà lao Vinh chật ních tù chính trị, bọn chúng đã chọn ra 150 người “cứng cổ” nhất trong tù để phát vãng đi Kon Tum, trong đó có đồng chí Nguyễn Đức Mậu. Dọc đường vào Kon Tum, vì lam sơn chướng khí, ăn uống khổ cực và bị hành hạ dã man, một số đồng chí đã hy sinh. Năm 1932, đồng chí Nguyễn Đức Mậu đã anh dũng hy sinh cùng với 18 đồng chí khác khi mới tròn 27 tuổi.

Lãnh đạo huyện Quỳnh Lưu dâng hương, tưởng nhớ công lao của đồng chí Nguyễn Đức Mậu.

 Để tri ân, tưởng nhớ đến tên tuổi, sự nghiệp và công lao của đồng chí Nguyễn Đức Mậu, năm 2012, Huyện ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện Quỳnh Lưu đã tổ chức xây dựng Khu lưu niệm nơi thành lập Đảng bộ huyện để góp phần giáo dục thế hệ mai sau luôn ghi nhớ tới công lao đóng góp của đồng chí trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng đất nước./.

Huyện đoàn Quỳnh Lưu

(Sưu tầm và Biên soạn)